PSİKOLOJİK ESNEKLİK PROFİLİNİZİ ÇIKARALIM MI?
Hayatımızda zorluklar karşımıza çıktığında anlarız psikolojik esnekliğimizin olup olmadığını. Pes edip karalar mı bağlıyoruz yoksa savaşıyor muyuz sorunlarımızl, yoksa önce kabul edip bir sorunumuzun olduğunu daha sonra ne yapabileceğimize mi bakıyoruz? Aşağıdaki soruları cevaplayarak psikolojik esnekliğinizi bulmaya çalışabilirsiniz. Psikolojik esnekliğimizin 3 ayağı var: Açıklık, farkındalık, yöneliş.
1.Açıklık
İçsel olayları(sıkıntı verici aklınıza gelen anı düşünce ya da duygular olabilir) mücadele etmeden kabul ediyor musunuz? Bunların geçip gitmesine izin veriyor musunuz? Acı verici anılara düşüncelere karşı kabul edici bir duruş sergileyebiliyor musunuz yoksa hemen kaçıyor musunuz?
evet? hayır?
2.Farkındalık
Anda kalabiliyor musunuz, içsel yaşantılarınızın farkında mısınız? Perspektif alabiliyor musunuz? Kendinize şefkat gösterebiliyor musunuz? Başkalarına şefkat gösterebiliyor musunuz?
evet? hayır?
3.Yöneliş
Değerleriniz neler? Değer verdiğim 3 şeyi şimdi aşağı yazacağım.
1…………..
2…………..
3…………..
Evetleriniz mi çok Hayırlarınız mı çok? Evetleriniz çok ise güzel. Hayırlarınız çok ise psikolojik esnekliğinizi artırmaya ihtiyacınız var demektir.
1. KRİTER AÇIKLIK kısmında neler yaparsam açıklık kısmının kriterlerini sağlar ve böylelikle psikolojik esnekliğimi artırırım? diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Açıklık kriteri, aslında duygulara ne kadar açık olduğumuzu sorar bize. Hayatta muhakkak korku, üzüntü, öfke ile karşılaşırız. Bu nedenle bu duygulara ne kadar açıksak o kadar psikolojik esnekliğimiz yüksek demektir. Örneğin öfke duygusu gelince bizi çılgına çevirebilir. o duyguyu yaşamaya izn vermek için istekli olursak o duyguları yaşamaya açığız demektir. Neden bu öfke duygusunu yaşamaya açık olamalıyım ki öfkelenmek istemiyorum, üzülmek de istemiyorum, endişeleneceğim bir şey olsun da istemiyorum diyebilirsiniz, haklısınız da. Ben de bu duyguları yaşamayı hiç istemiyorum. Kimse istemiyor.
Huzurlu ve mutlu hissetmek istiyoruz. Fakat dünya öyle bir yer değil muhakkak bizi kızdıracak bir şeyler çıkıyor ya da üzüleceğimiz korkacağımız şeyler karşımıza çıkıyor. keşke çıkmasa ama çıkıyor işte. O zaman bu duygulara yer açmak o duygulara açık olmak bizim işimizi kolaylaştırır ve öfkenin de, mutsuzluğun da, kaygının da iplerini elimize almamız kolaylaşacak. En son ne oldu da öfkeden deliye döndünüz? Bir an düşünün. Nasıl da öfkeden köpürmüştünüz değil mi? Tam o anda öfkeli hissetmeye izin vermek yani o duyguya açık olmak sizin öfkenizi yönetmenizi sağlar. Aklınıza şu anda eğer öfkeli hissetmeye izin verirsem daha çok artar öfkem şeklinde bir düşünce gelmiş olabilir.Fakat öfke duygusunu yaşamaya izin verdiğinizde içinizde ona yer açtığınızda ilginçtir, öfkenin şiddeti düşüyor. İşte bu nedenle AÇIKLIK kriteri çok önemli.
2. KRİTER FARKINDALIK. Açıklık kriterini sağladık diyelim yani öfkeyse öfkeyi kabul ettim evet şu an öfkeliyim dedim ve içimde ona yer açtım, üzgünsem üzgünüm dedim ona içimde yer açtım ya da kaygılıysam, şu an müthiş derecede kaygılıyım yerimde duramıyorum dedim ve o kaygı duygusuna kalbimde yer açtım, onun bende var olduğunu kabullendim diyelim. İşte bu noktada artık FArkındalık kriteri üzerinde çalışabiliriz. Duyguyu kabul ettikten sonra o anda etrafımdaki şeylere odaklanmak mesela bir sese odaklanmak farkındalık geliştiren bir davranıştır. Tam da gündemden örnek vereyim. Korona virüsü. Hepimiz bugünler de bunu konuşuyoruz değil mi? Bir kişi düşünelim korona virüsü ile alakalı sürekli haberlere bakmaktan işine konsantre olamıyor. Varsayalım bilgisayarda yazı yazması lazım ama sürekli gözü haberlerde dakka başı bakıyor son dakika haberlerine. Yazıyı da yetiştirmesi gerektiğini düşünelim.
Bu kişi yazısını yazarken klavyenin seslerine odaklanabilir, bigisayarının çıkardığı sese odaklanabilir. Böylelikle dikkatini o ana odaklaması çok daha kolay olacaktır. Ama bi taraftan da elbette korku kaygı duygusuna içinde yer açarak bunu yapabilir. Açıklık ilk başta olması gerek bir kriter yani duyguyu kabul duyguya açıklık aşaması sonrası farkındalığa geçebiliriz. Farkındalık sayesinde yazısını yazmaya devam etmesi çok daha kolay olacaktır onun için. mesela parmaklarını izleyebilir yazı yazarken. Kulağa biraz garip geliyor değil mi? Neden parmaklarımı izliyorum ki şimdi ben? 🙂 Farkındalık egzersizleri biraz böyle garipler 🙂 ama çoooook işe yarıyorlar.
3. KRİTER YÖNELİŞ. Şimdi. Duygularımı kabul ettim, dikkatimi çevremdekilere verdim veee son aşama yöneliş. Yöneliş bize harekete geç der. yani şöyle o çoşkulu duygunu kabul et, dikkatini ana getir ve gitmek istediğin tarafa yönel ve harekete geç. Çok korkuyorum ki sürekli korona virüsü ile alakalı internette araştırma yapıyorum her dakika, bu durumda, önce korktuğunu kabul et içinde yer aç o duyguya, sonra etrafına getir dikkatini, yani farkındalığını o ana getir bilgisayarına bak onu incele rengine dikkat kesil ve yazı yazmaya yönel yani harekete geç ve yazını yaz.
HAFTANIZI PSİKOLOJİK ESNEKLİK BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİN
Günün sonunda açıklık farkındalık ve yöneliş becerilerinize 0-8 arasında bir puan verin. Bu tablo sayesinde kendinizi daha iyi gözlememe şansı elde edersiniz ve kendi davranışlarınız üzerinde kontrolünüz yani otokontrolünüz artar.
| PT | SL | ÇR | PR | CM | CT | PZ | |
| AÇIKLIK
|
|||||||
| FARKINDALIK
|
|||||||
| YÖNELİŞ
|
